Orqanizmimizdə Fasiləsiz İşləyən Kondinsioner

Fikir vermədiyiniz proseslərdən biri də tənəffüs prosesidir. Burun, nəfəs borusu və ağciyərlərin yerinə yetirdiyi bu funksiya zamanı çoxlu proseslər baş verir. Əslində, sizin nəfəs almağınız orqanizminizdəki hüceyrələrin oksigenlə qidalanması deməkdir. Hüceyrələr oksigenlə qidalanmasa yaşaya bilməz. Buna görə də çox qısa müddət nəfəs almadan qala bilərsiniz. Bu müddət uzanarsa, hüceyrələrinizin ölməsi ilə birlikdə orqanizminiz də ölə bilər.

Burnumuzun içindeki tüycükler adeta bir klima gibi çalışarak soluduğumuz havayı temizler ve nemlendirirler. Böylece vücudumuz birçok mikroptan korunmuş olur.
1. Koku 2. Koku Alanı 3. Beyindeki Koku Alanı 4. Koku Siniri 5. Koku Kanalı	6. Kalbursu Kemik 7. Koku Hücreleri 8. Tüycükler 9. Koku Molekülleri

Nəfəs aldığınız zaman burnunuza dolan hava təmizlənməyə başlayır. Xüsusi bir kondinsioner kimi işləyən burnumuzun içində süzgəc funksiyasını yerinə yetirən tükcüklər çirkli, isti, soyuq və ya rütubətli havanı ağciyərlərimiz üçün müvafiq vəziyyətə gətirir. Bu tükcüklər sayəsində nəfəs aldığımız hava süzülür, təmizlənir, nəmləndirilir, isidilir və içindəki bakteriyalardan təmizlənir. Burnumuzdakı bu kiçik tükcüklər sayəsində orqanizmimiz hər gün təxminən 20 milyon yad maddədən müdafiə olunur.

20 milyon rəqəmi Türkiyənin ən çox əhali yaşayan İstanbul şəhərindəki əhalinin sayından təxminən 3 dəfə çoxdur. Burnumuzun bu qədər yad maddəni müəyyən etməsi çox incə və müfəssəl bir prosesdir. 20 milyon yad maddənin müəyyən edilməsinin və onların burundan keçməsinə izin verilməməsinin təsadüfi olması qeyri-mümkündür. Bu hal Allahın yaratma gücünün böyüklüyünü sübut edir.

Lakin bəzi insanlar həqiqəti bildikləri halda, bunun təsadüf olduğunu iddia edirlər. Təkamül nəzəriyyəsinə inanan bu insanlar bütün canlıların, bura qədər sizə orqanizmimizlə bağlı bəhs etdiyimiz hər şeyin keçmişdə bir gün öz-özündən və təsadüfən yarandığı iddiasını irəli sürürlər. Nə üçün belə düşünürlər? Allahın varlığını inkar etmək üçün. Onların iddiasına görə bunun yeganə yolu var, hər şeyin təsadüfən yarandığını iddia etmək. Lakin bu iddianın nə qədər məntiqsiz olduğunu dərk etmək üçün azca düşünmək kifayətdir. İndi isə burnumuzdakı sistemdən misal gətirərək bunun bir daha şahidi olaq.

Burnumuzdakı kondinsioner sistemi orqanizmimizin digər qüsursuz hissəsidir. Əlbəttə ki, belə ideal sistemin təsadüfən mövcud olması mümkün deyil. Bunun mümkün olmadığını daha yaxşı dərk etmək üçün belə bir misal göstərək. Sizi yayda istidən qoruyan, qışda istilik verən və uzaqdan idarə etdiyiniz kondinsioner təsəvvür edin. Bu mexanizmin təsadüfən yaranması mümkündürmü? Bütün hissələrini yerdə ayrı-ayrılıqda qoysanız, bu hissələr müəyyən zaman ərzində toplanıb öz-özünə qüsursuz çalışan kondinsionerə çevrilə bilərmi?

Nefes alıp verirken vücudunuzda çalışan sistem yazın sizi serinleten klimalardaki sistemden çok daha mükemmel bir yapıya sahiptir.

Bu, əlbəttə ki, mümkün deyil. Hər hansı bir mexanizmin hazırlanması üçün onun üzərində ağıllı bir insan ciddi şəkildə işləməlidir. Bunun əksini təsəvvür etmək mümkün deyil. Nəinki mexanizm, hətta ən sadə pazl oyununda da düzgün şəklin alınması üçün bir nəfər bu şəkilləri düzgün yerləşdirməlidir. Orqanizmimizdə kondinsioner kimi işləyən burnumuz da bir neçə hissədən ibarətdir və dünyadakı bütün kondinsionerlərdən daha ideal sistemə malikdir. Kondinsioner təsadüfən əmələ gəlmədiyi kimi, ondan daha mükəmməl olan burnumuz da təsadüfən yaranmamışdır. Bu da bizə “dünyanın bənzərsiz, ən yaxşı kondinsioner sistemi” kimi tanınan burnumuzun Rəbbimiz tərəfindən yaradıldığını göstərir. Bir ayədə Allah belə buyurur:

Nəfəs Borusunda Düzgün İstiqaməti Müəyyənləşdirən Tükcüklər

Burunda təmizlənən hava tənəffüsün sonrakı mərhələsində orqanizmdə daha aşağıya doğru enir. Havanın burundan sonra keçəcəyi sahə nəfəs borusudur. Qəbul olunan havanın içində hələ də orqanizm üçün zərərli olan toz kimi yad maddələr var. Bunun üçün qəbul etdiyimiz hava ağciyərlərə çatmazdan əvvəl bir daha təhlükəsizlik nəzarətindən keçməlidir. Bu təhlükəsizliyi təmin edən əza bütün nəfəs yollarının üzünü örtən sürüşkən təbəqədir. Bu təbəqəyə selikli qişa təbəqəsi deyilir.

Soluduğunuz havada çok sayıda zararlı madde ve mikrop vardır. Nefes borusundaki tüycükler sayesinde bunların birçoğundan korunuruz. Allah'ın bizim için yarattığı bu sistem sayesinde bize zarar veremezler.
1-Gırtlak Kapağı 2-Gırtlak 3-Yemek Borusu 4-Nefes Borusu

Bu təbəqəni təşkil edən selikli maddə hava ilə birlikdə udduğumuz toz kimi maddələri də saxlayaraq onların ağciyərlərə daxil olmasının qarşısını alır. Lakin yad maddələrin yalnız selikli qişa tərəfindən saxlanması kifayət deyil, bundan əlavə toplanan yad maddələr orqanizmdən xaric edilməlidir. Buna görə də başqa bir təhlükəsizlik mexanizmi fəaliyyətə başlayır. Bu təhlükəsizlik mexanizmi nəfəs borusunun içəri tərəfini örtən xov adlı tükcüklərdir. Bu tükcüklər nəfəs borusundan yuxarıya, yəni ağzımıza doğru daim hərəkət edirlər. Buna küləkli ərazidə buğda sünbüllərinin bir tərəfə doğru hərəkət etməsini misal göstərmək olar. Bu tükcüklərin fasiləsiz olaraq ağzımıza doğru hərəkət etməsi nəticəsində yad maddələri saxlayan selikli qişa təbəqəsi də nəfəs borusu ilə yuxarıya doğru hərəkət edir.

Resimde görülen nefes borusunun içindeki tüycükler solunum yoluna karışmadan birçok yabancı maddenin burada tutunmasını sağlar.

Bu yad maddələr yuxarıya doğru çıxıb boğazımıza çatdığı zaman təbii olaraq udqunma hissi əmələ gəlir. Beləliklə də bizə zərər verəcək yad maddələr udularaq mədəyə ötürülür və mədə turşusunda parçalanıb yox edilir. Nəfəs borumuza yerlədirilmiş bu tükcüklərin görmək üçün gözləri, düşünmək üçün isə beyinləri yoxdur. Lakin özlərindən kilometrlərlə uzaqda olan udlağın yerini müəyyən edə bilirlər. Bundan başqa yad maddələrin zərərli olduğunu bilib onların orqanizmə daxil olmasının qarşısını alırlar. Alimlər illərlə araşdırma aparsa da bu tükcüklərin fəaliyyət mexanizmi tam öyrənilməyib. Lakin yaddan çıxarmayın ki, insanların hələ də sistemini anlaya bilmədiyi bu tükcüklər orqanizmimizdəki digər orqanlar kimi ilk insan yaranandan etibarən qüsursuz olaraq fəaliyyətdədir.

Soluduğumuz hava neden bu kadar önemlidir? Belli bir süre nefes alamazsak neden insan ölür? Bu sorulara şöyle cevap verelim: Vücudumuzu oluşturan hücrelerin en temel besini oksijendir. Şu anda elinizde bu kitabı tutabilmeniz için elinizdeki kas hücreleri sürekli olarak oksijenle beslenmektedirler. Bunun için de nefes almamız şarttır.

Nəfəs aldığımız hava nə üçün əhəmiyyətlidir? Nə üçün bir müddət nəfəs almadıqda insan ölür? Bu suallara belə cavab verək. Orqanizmimizi təşkil edən hüceyrələrin əsas qidası oksigendir. Hal-hazırda əlinizdəki bu kitabı tuta bilmək üçün əlin əzələ hüceyrələri fasiləsiz olaraq oksigenlə qidalanır. Buna görə də nəfəs almağımız əsas şərtdir.

Bazen bir şey yerken veya içerken kazara nefes borunuza küçük bir parça kaçar. Hemen o anda müthiş bir öksürme refleksi olur. Bu öksürme yüksek basınçlı bir hava patlaması oluşturur. Böylece nefes borusuna kaçan parça bazen saatte 960 kilometreye kadar varan bir hızla dışarıya atılır.
En hızlı yarış arabalarının saatte 250-260 kilometre hızla ilerlediklerini düşünürsek, vücudumuzun ne kadar mükemmel bir koruma mekanizmasıyla donatılmış olduğunu daha iyi anlarız.

Udduğumuz Hava Artıq Ağciyərlərdədir...

Nəfəs aldıqdan sonra nəfəs borusundan ağciyərlərə gələn təmizlənmiş və rütubəti nizamlanmış hava artıq istifadəyə yararlı haldadır. Hava ağciyərlərdən qan vasitəsilə orqanizmin hər yerinə gedir və onları qidalandırır. Eyni zamanda da hüceyrələrdəki artıq maddə olan karbon qazını götürür. Hüceyrələrdə toplanan bu karbon qazı biz nəfəsimizi verərkən orqanizmimizdən xaric olunur.

Oksijen vücudumuza ciğerlerimizde bulunan ve alveol denen bu baloncuklardan girer. Burada solunumun gerçekleştiği bölgenin bazı parçalarını görüyorsunuz.
1. Karbondioksit 2. Oksijen	3.Oksijen 4. Karbon	5. Oksijen 6. Kırmızı Kan Hücresi

Uşaqlar, beləliklə, ola bilsin ki, siz nəfəs alıb-verməyə sadə proses kimi baxırsınız, lakin bu zaman orqanizminizin ən uzaq yerlərində oksigen-karbon yerdəyişməsi baş verir. Bütün bunlar Allahın planlı şəkildə yaratdığı və bizim ixtiyarımıza verdiyi nemətlərdir. Düşünün, yalnız nəfəs almağınızı özünüz tənzim etməli olsaydınız, bunu heç səhv etmədən və qarışıqlıq salmadan edə bilməzdiniz. Bir yerdə yorular və bundan imtina edərdiniz. Bütün bunlara gücümüz çatmayacağı üçün Rəbbimiz bizə kitab boyu bəhs etdiyimiz digər orqanlarımız kimi qüsursuz fəaliyyət göstərən tənəffüs sistemi vermişdir. Bu, Allahın dünyada bizə verdiyi nemətlərdən biridir. Allah bir ayədə belə buyurur: