Hədislər

Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) Namaz və Dəstəmazla Əlaqədar Sözləri

• Cabir radıyallahu ənhdən rəvayət edildiyinə görə, Rəsulullah sallallahu əleyhi və səlləm belə buyurdu: "Beş vaxt namazın bənzəri, sizdən birinizin qapısı qarşısından axıb gedən və hər gün içində beş dəfə yuyunduğu bol sulu çay kimidir."

• Osman İbni Affan radıyallahu ənhdən rəvayət edildiyinə görə, Rəsulullah sallallahu əleyhi və səlləm belə buyurdu: "Kim gözəl şəkildə dəstəmaz alarsa, o şəxsin günahları dırnaqlarının altına kimi bütün bədənindən çıxar."

• Osman İbni Affan radıyallahu ənh belə dedi: Rəsulullah sallallahu əleyhi və səlləmi mənim bu dəstəmazıma bənzər şəkildə dəstəmaz aldığını gördüm. Sonra da belə buyurdu: "Bir kimsə bu şəkildə dəstəmaz alarsa keçmiş günahları bağışlanar. Onun namazı və məscidə qədər getməsi də əlavə qazanc sayılar."

• Əbu Züheyr Ümid edərə İbni Ruveybe radıyallahu ənh Rəsulullah sallallahu əleyhi və səlləmi belə buyurarkən eşitdiyini söylədi: "Günəş doğulmadan və batmadan əvvəl namaz qılan şəxs cəhənnəmə girməyəcək." Rəsulu Əkrəm bu sözü ilə səhər və ikindi namazlarını nəzərdə tutmuşdu.

• Cündüb İbni Süfyan radıyallahu ənhdən rəvayət edildiyinə görə, Rəsulullah sallallahu əleyhi və səlləm belə buyurdu: "Səhər namazını qılan şəxs Allahın himayəsindədir. Diqqət yetir, ey Adəmoğlu! Allah, şəxsən himayəsində olan bir mövzuda səni sorğuya çəkməsin."

• Cərir İbni Abdullah əl-Beceli radıyallahu ənh belə dedi: Peyğəmbər sallallahu əleyhi və səlləmin yanında idik. Bütöv ay halındakı aya baxaraq belə buyurdu: "Siz bu Ayı çətinlik çəkmədən gördüyünüz kimi, Rəbbinizi də açıqca görəcəksiniz. Günəş doğulmadan və batmadan əvvəlki namazları qaçırmamaq əlinizdən gəlirsə, qəti olaraq qaçırmayıb qılın." Buxarinin bir rəvayətində: "Rəsulu Əkrəm, Ayın on dördüncü gecəsi Aya baxmışdı" deyilməkdədir.

• İbni Məsud radıyallahu ənh belə dedi: Rəsulullah sallallahu əleyhi və selləmə: Hansı əməllər daha fəzilətlidir? deyə soruşdum. "Vaxtında qılınan namaz" buyurdu. "Sonra hansı?" dedim. "Ana ataya yaxşılıq etmək" cavabını verdi.

• Aişə radıyallahu ənhə belə dedi: Peyğəmbər sallallahu əleyhi və səlləm günorta namazının fərzindən əvvəlki dörd rükət ilə səhər namazının fərzindən əvvəlki iki rükəti heç tərk etməzdi.

• İbni Ömər radıyallahu ənhumədən rəvayət edildiyinə görə, Rəsulullah sallallahu əleyhi və səlləm belə buyurdu: "Camaatla qılınan namaz, tək başına qılınan namazdan iyirmi yeddi dərəcə daha fəzilətlidir."

• İbni Ömər radıyallahu ənhumədən rəvayət edildiyinə görə, Rəsulullah sallallahu əleyhi və səlləm belə buyurdu: "İslam beş təməl üzərinə bina edilmişdir: Allahdan başqa ilah olmadığına və Məhəmmədin Allahın Elçisi olduğuna şahidlik etmək. Namazı düzgün qılmaq, zəkatı vermək, Allahın evi Kəbəni həcc etmək və Ramazan orucunu tutmaq."

• Əbu Hüreyrə radıyallahu ənhdən rəvayət edildiyinə görə, Rəsulullah sallallahu əleyhi və səlləmi belə buyurarkən eşitdiyini söylədi: "Nə deyərsiniz? Birinizin qapısının qarşısında bir çay olsa və o şəxs həmin çayda beş dəfə yuyunsa, çirkindən bir şey qalarmı?" Səhabələr: O şəxsin çirkindən heç bir şey qalmaz, dedilər. Rəsulu Əkrəm: "Beş vaxt namaz da bunun kimidir. Allah beş vaxt namazla günahları silib yox edər" buyurdular.

• Cabir radıyallahu ənh belə dedi: Rəsulullah sallallahu əleyhi və səlləmi: "Həqiqətən insan ilə şirk və küfr arasında namazı tərk etmək vardır" buyurarkən eşitdim.

• Əbu Hüreyrə radıyallahu ənh belə dedi: Rəsulullah sallallahu əleyhi və səlləmi: "Şübhəsiz ki, mənim ümmətim, qiyamət günündə, dəstəmaz izlərindən ötrü üzləri nurlu, əlləri və ayaqları parlaq olaraq çağırılacaq. Üzünün nurunu artırmağa gücü çatan şəxs bunu etsin" buyurarkən eşitdim.

• Əbu Hüreyrə radıyallahu ənh belə dedi: Mən dostum sallallahu əleyhi və səlləmi belə buyurarkən eşitdim: "Möminin nuru və ağlığı, dəstəmaz suyunun çatdığı yerə qədər çatar."

Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) Şirklə Əlaqədar Sözləri

• (Ən böyük günah) Allah səni yaratmış ikən, Ona şərik gətirməyindir.

• Allah (z. c. hz. ) buyurur: "Bir insan bilsə ki, Mən qüdrət sahibiyəm, günahları bağışlayaram. O şirk etmədikcə, Mən onu bağışlayaram."

• Mənə görə, sizin üçün dəccaldan daha çox qorxduğum şeyi xəbər verim mi? O, gizli şirkdir ki, insanın digərinin mövqeyinə nümayiş üçün əməl etməsidir.

• Şirk ümmətimdə düz daşda qaranlıq gecədə qarışqaların gəzinməsindən daha gizlidir. Əlaməti, ədalətsizlikdən ötrü sevgi, ədalətdən ötrü də buğz etməkdir. Din, Allah üçün sevgi və Allah üçün buğzdan başqa nədir? Allah Təala buyurdu ki: "Əgər siz Allahı sevirsinizsə Mənə tabe olun ki, Allah da sizi sevsin.

Peyğəmbərimizin Birlik və Bərabərliklə Əlaqədar Sözləri

• Ata əl-Xorasan izah edir: "Rəsulullah (əleyhissalatu vəssalam) buyurdular ki: "Musafaha edin ki, (əllə görüşün ki), ürəklərdəki kin getsin, hədiyyələşin ki bir-birinizə qarşı sevgi yaransın və aradakı düşmənçilik bitsin."

• "Allah Qatında ən sevimliniz dostluq quran və özüylə dostluq qurulanlardır. Allah Qatında ən xoşagəlməziniz də yoldaşlarının arasını vurandır."

• "Bir-birinizə arxa çevirməyin. Bir-birinizə kin tutmayın. Bir-birinizi qısqanmayın. Bir-birinizlə dostluğu kəsməyin. Ey Allahın qulları qardaş olun."

• Möminlər bir-birlərini sevməkdə, bir-birlərinə mərhəmət etməkdə və bir-birlərini qorumaqda bir bədənə bənzəyirlər. Bədənin bir üzvü xəstə olduğu zaman, digər üzvlər də bu səbəbdən yuxusuzluğa və qızdırmalı xəstəliyə tutularlar.

• Bir-birinizi qısqanmayın, bir-birinizə kin tutmayın, bir-birinizə çirkin sözlər söyləməyin, bir-birinizə üz çevirməyin, bir-birinizin arxasından danışmayın. Allahın qulları qardaşlar olun.

• İman bağlarının ən möhkəmi Allah üçün dostluq, Allah üçün düşmənlik, Allah üçün sevgidir.

• Allaha və axirət gününə iman edən şəxs qonşusuna əziyyət etməsin. Allaha və axirət gününə iman edən qonağına ikram etsin. Allaha və axirət gününə iman edən şəxs, ya xeyr söyləsin və ya sussun.

• Hz. Əbu Zerr (radıyallahu ənh) izah edir: Rəsulullah (əleyhissalatu vəssalam) buyurdular ki: "Əməllərin ən fəzilətlisi Allah üçün sevmək, Allah üçün nifrət etməkdir (sevməməkdir)."

• Rəsulullah (əleyhissalatu vəssalam) buyurdular ki: "İki qardaş (iki yoldaş) iki əl kimidir, biri o birini yuyar.

• Əbu Musadan (belə demişdir): Peyğəmbər (səv): "Mömin ilə mömin (bir-birinə qarşı) divar kimidir, bir-birinə sıx bağlıdır" buyurdu da bunu söyləyərkən barmaqlarını bir-birinə keçirib sıx kilidlədi.

• Əbu Musadan (əl-Eş'ari-R) rəvayət edilmişdir: Peyğəmbər (səv) "Möminin möminə həmrəyliyi, parçaları bir-birinə bağlayıb qüvvətləndirən bina kimidir" buyurdu.

• "Allaha və son günə iman edən qonşusuna əza etməsin".

• Əbu Hureyre belə demişdir: Rəsulullah (səv) belə buyurdu: "Allaha və son günə iman etməkdə olan şəxs qonaqlarına ikram etsin. Yenə Allaha və son günə iman etməkdə olan hər insan xeyr söyləsin yaxud sussun".

• Əbu Hureyrədən xəbər verdi ki, Peyğəmbər (səv) belə buyurmuşdur: "Zənndən çəkinin. Çünki zənnlə deyilən sözlər yalanı daha çox olandır. Bir-birinizin əskikliyini görməyə və eşitməyə çalışmayın, şəxsi və məhrəm həyatınızı da araşdırmayın. Bir-birinizə həsəd etməyin, bir-birinizlə küsməyin, bir-birinizə buğz və düşmənlik də etməyin. Ey Allahın qulları, bir-birinizə qardaş kimi olun!".

• "Kim bir iş görmək istər və bu barədə müsəlman biri ilə müşavirə etsə Allah onu işlərin ən doğrusuna müvəffəq edər."

• "Həsəddən çəkinin. Çünki o, atəşin odunu yeyib bitirdiyi kimi, bütün xeyrləri də yeyib bitirər."

• "Kim dünyada bir möminin ayıbını örtsə, qiyamət günü Allah da onun ayıbını örtər."

• "Qardaşını gülər üzlə qarşılamağın, öz qabından qardaşının qabına su verməyin də xeyir əməldir."

• ...Əbu Hüreyrədən (Radıyallahu anh) rəvayət edildiyinə görə Rəsulullah (Sallallahu Əleyhi və Səlləm) belə buyurmuşdur: "Kim bir müsəlmanın dünya kədərlərindən bir kədər aradan qaldırsa, Allah ondan axirət günü kədərlərindən bir kədər aradan qaldıracaq. Kim də müsəlmanı örtsə Allah onu dünya və axirətdə örtəcək. Kim kasıb borcluya asanlıq göstərsə, Allah ona dünyada və axirətdə asanlıq göstərəcək. Qul, (din) qardaşının köməyində olduğu müddətcə Allah da onun köməkçisidir. Kim bir yola gedərək onda elm axtarsa, bu çalışmasına görə Allah ona Cənnətə gedən yolu asanlaşdıracaq. Allahın evlərindən birində toplanıb Quran oxuyaraq onu bir-birlərinə öyrədən hər camaatı mələklər ziyarət edər, onların ətrafından dönərlər, o cəmiyyətin üzərinə daxili rahatlıq enər, ilahi rəhmət onları örtər, qatında olan mələklər yanında Allah onları (tərif ilə) xatırlayar. Əməli üzündən geri qalan şəxs nəsəbi (nin şərəfi) ilə sürət götürə bilməz."

Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) Qardaşının Qüsurlarını Araşdırmamaqla Əlaqədar Sözləri

• "Müsəlman müsəlmanın qardaşıdır. Ona zülm etməz, onu tək buraxmaz, kim ki, müsəlman qardaşının ehtiyacını qarşılasa, Allah da ona kömək edər. Kim müsəlmanın çətinliyini aradan qaldırsa, Allah da qiyamət günü onun çətinliklərindən birini aradan qaldırar. Kimdin qardaşının ayıbını örtsə, Allah da qiyamət günündə onun ayıbını örtər."

• "Bir-birinizin şəxsi və məhrəm həyatını araşdırmanın."

• "Kim bir müsəlman qardaşının ayıb və qüsurlarını, heç kimin görmədiyi və görməsini istəmədiyi şeylərini örtsə, Allah da qiyamət günündə onun ayıblarını örtər. Hər kim müsəlman qardaşının meydana çıxmasını istəmədiyi bir şeyini ortaya çıxarar və deyərsə; Allah da onun ayıblarını, heç kimin bilməsini istəmədiyi hallarını meydana çıxarar. Bu surətlə öz evi içində də olsa onu alçaq edər. Müsəlman qardaşının ayıblarını örtən, bir ölünü diriltmiş kimidir. "

• "Kim bir müsəlmanın ayıbını örtsə Allah da qiyamət günündə onun ayıbını örtər. "

• "Kim bir ayıb görüb örtərsə sanki qəbrinə diri basdırılmış bir balaya can vermiş kimi olar. "

• "Öz ayıbı, insanların ayıbını görməkdən saxlayan şəxsə müjdələr olsun"

Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) Təvəkküllə Əlaqədar Sözləri

• Əbu Hureyre (r.ə.) Rəsulullahın belə buyurduğunu xəbər vermişdir: "Qüvvətli mömin, Allah Qatında zəif mömindən daha xeyirli, (daha üstün) və daha sevimlidir. (Bununla birlikdə) hər ikisində də xeyr vardır. Sənə faydalı olan şeyi əldə etməyə çalış. Allahdan kömək dilə və əsla acizlik göstərmə. Başına bir şey gəlirsə, ''Kaş ki belə etsəydim, belə olardı!'' deyə hayıflanıp dayanma. '' Bu Allahın təqdiridi. O, nə istəsə edər.'' de. Çünki "kaş ki" sözü, şeytanı məmnun edəcək işlərin qapısını açar."

• "Bir şey istədiyin zaman tək Allahdan istə. Kömək dilədiyin zaman Allahdan dilə. Bunu yaxşı bil ki bütün yaradılmışlar əlbir olub sənə mənfəət bəxş etmək istəsələr, Allahın sənə yazdığından daha çoxunu bağışlaya bilməzlər. Yenə yaradılmışların hamısı əlbir olub sənə zərər vermək istəsə, Allahın sənə təqdir etdiyindən çoxunu edə bilməzlər."

• "Ey Əbu Hureyrə! Allahdan başqa heç bir şeyə ümid bağlama. Allaha təvəkkül et. Bir arzun varsa Allah Təala Həzrətlərindən istə. Allahı Təalanın adət-i ilahiyyəsi (işi, qanunu) belədir ki; hər şeyi bir səbəb altında yaradar. Bir iş üçün səbəbinə yapışmaq və sonra Allah Təalanın yaratmasını gözləmək lazımdır. Təvəkkül də bundan ibarətdir."

• "Kədərlənmə, Allah bizimlədir."

• "Möminin vəziyyəti necə də qəribədir. Bu vəziyyət yalnız möminə xasdır, başqasına deyil : Ona məmnun olacağı birsey gəlsə şükr edər, bu isə xeyrdir: bir zərər gəlsə səbr edər bu da xeyrdir."

Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) Təvazökarlıqla Əlaqədar Sözləri

• Allah üçün təvazökar olanı Allah ucaldar. Lovğalananı Allah alçaldar. Allahı çox ananı Allah sevər.

• Allah Təala Həzrətləri gözəldir, gözəlliyi sevər. Qürur isə haqqın ləğvi, insanların təhqiridir (xor görməsi).

• İnsan özünü xalqdan üstün görüb uzaq tuta tuta cəbbarlar arasına yazılar da, onların başına gələn müsibətə düçar olar.

• İnsanlar ya cəhənnəm kömüründən başqa bir şey olmayan ölmüş əcdadlarıyla öyünməkdən imtina edərlər, yaxud da Allah qatında, burnuyla pislik yumrulayan Mayböcəyindən daha aşağı səviyyəyə düşərlər. Allah Təala Həzrətləri sizdən cahiliyyə qürurunu təmizlədi. Artıq o, müttəqi bir mömin və ya bədbəxt bir facirdir. Bütün insanlar Hz. Adəmin övladlarıdır. Adəm isə torpaqdan yaradılmışdır.

• Bir insan nəfsinin xoşuna gələn paltarda, saçları da bəzəkli halda gedərkən qürura düşmüşdü ki, birdən yerə batdı. Qiyamət qopana qədər orada çətinliklə batmağa davam edəcək.

• "Allah Təala həzrətləri, mənə: Təvazökar olun, belə ki, kimsə kimsəyə zülm etməsin, kimsə kimsəyə qarşı lovğalanmasın."

• Malik'e İbn Ümerdən belə xəbər verirdilər: Rəsulullah (səv): "Paltarını qürurla yerlərdə sürüyən kimsəyə Allah (mərhəmət baxışı ilə) baxmaz" buyurmuşdur.

• ...Hərisə ibnu Vehb əl-Huzai belə demişdir: Mən Peygamber(səv)dan eşitdim: "Sizə cənnət əhlinə dəlalət edib bildirim: Hər zaif olan insanlar tərəfindən zaif görülən (təvazökar) mömindir. O əgər Allah bir şey üzərinə and içsə, Allah şübhəsiz onu andında gerçək çıxarardı. Sizə cəhənnəm əhlini də bildirim: Onlar da hər daş ürəkli, qürurlu və hiyləgər, ululuq göstərən kəslərdir." buyururdu.

• ... Əbu Said(ı Hudri) (r.a.)dan rəvayət edildiyinə görə; Rəsulullah (s.ə.v.) belə buyurdu, demişdir: "Kim Allah Sübhanehu (razılığı) üçün bir dərəcə təvazö (təvazökarlıq) etsə Allah o kimsəni buna qarşılıq olaraq bir dərəcə yüksəldər. Kim də Allah (razılığı) əleyhinə bir dərəcə qürurlansa Allah bu kimsəni qürurlanmasına qarşılıq olaraq bir dərəcə alçaldar ki, nəhayət onu aşağıların ən aşağısında qoysun."

• ... Iyaz min Himar (r.a.)dan rəvayət edildiyinə görə: Peyğəmbər (s.ə.v.) onlara belə buyurmuşdur: "Allah (Azze və Celle): Bir-birinizə qarşı təvazökarlıq edin ki, heç kimə üstünlük göstərməsin, deyə mənə vəhy etdi."

Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) İmanla Bağlı Sözləri

• Sənə, ərşin altından, cənnət xəzinələrindən bir sözə dəlalət edim mi? Belə deyərsən: "La havle vela qüvvətə Mütləq Billah" (Allahdan başqa nə məhrum edəcək və nə də var edəcək qüvvət vardır.) O zaman Allah buyurar ki: "Qulum təslim oldu və salamatlıq tapdı."

• Allahdan başqa ilah yoxdur, o təkdir, şəriksizdir. Ərş və səmanın mülkü ONA aiddir. Bütün həmdlər ONADIR, O hər şeyə qadirdir." de... Daşlanmış şeytandan Allaha sığın.

• Əbu Hüreyrə radıyallahu ənhdən rəvayət edildiyinə görə Resülullah sallallahu əleyhi və səlləm belə buyurdu: "Canım qüdrət əlində olan Allaha and içərəm ki, sizlər iman etmədikcə cənnətə girə bilməzsiniz. Bir-birinizi sevmədikcə də iman etmiş olmazsınız. Etdiyiniz təqdirdə bir-birinizi sevəcəyiniz bir şey söyləyimmi? Aranızda salamı yayın!"

• Allah sizin nə xarici görünüşünüzə, nə də mallarınıza baxar. Amma o sizin ürəklərinizə və işlərinizə baxar.

• "İman, ürəkdən bilib təsdiq etmə, dil ilə söyləyib təsdiq etmə, bədən üzvləriylə də əməl etməkdir."

Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) Yalandan Qaçınmaqla Əlaqəli Sözləri

• "Əgər siz, Allah və Rəsulunun sizi sevməsini istəyirsinizsə, sizə verilən əmanəti yerinə verin. Söylədiyiniz vaxt doğru söyləyin, qonşularınız ilə gözəl münasibət qurun."

• "Qiyamət günü Allah Qatında məxluqların ən xoşagəlməzləri yalançılar, qürurlular və qardaşlarına qarşı qəlblərində kin saxlayanlar olacaq ..."

• "Qiyamət günü Allah qullarının ən səfillərinin bunlara bu sözlə, bunlara da bu sözlə gələn ikiüzlü şəxslərin olduğunu görəcəksiniz."

• "Yoldaşına söylədiyin sözdə o səni təsdiq edərkən sənin ona yalan danışmağın böyük xəyanətdir."

• "Qul yalan danışa-danışa və yalanı axtara-axtara Allah Qatında yalançı yazılır."

• "Yalan ruzini azaldar."

• "Allah adına and içən insan andına iti ağcaqanad qanadı qədər (kiçik) yalan qatarsa bu yalan qiyamət gününə qədər ürəyində ləkə olaraq qalar."

• "Sənə Allah qorxusunu, yalan danışmamağı, əmanəti yerinə yetirməyi, əhdə vəfanı, yemək yediyərməyi və təvazökar davranmağı, bol bol salam verməyi tövsiyə edirəm."

• "Allahım könülümü nifaqdan, fərcimi zinadan, dilimi də yalandan təmizlə."

• "Yalan olduğunu bilə-bilə mənə bir söz istinad edən yalançılardan biridir."

• "Siz doğruluğa davam edin, çünki düzgünlük şübhəsiz sahibini xeyrlərə çatdırar. Yaxşılıqlar da cənnətə hidayət edər, aparar. Doğruluğa davam etdikcə və doğrunu axtardıqca Allah Təalanın indində sıddıq olaraq yazılar. Yalandan çəkinin, şübhəsiz yalan insanı fücura aparar, fücur isə atəşə, yəni cəhənnəmə aparar, qul yalana davam etdikcə və yalanı axtardıqca indi İlahidə yalançı yazılar."

• "Bir nəfər Rəsulullaha (s.ə.v.) "Cənnət əməli nədir?" dedi. Cənabı Peyğəmbər də "sədaqətdir, düzgünlükdür, doğru söz söyləməkdir. Çünki qul doğru söz söyləyincə yaxşılıq edər, lütfkarlıq edər, belə lütfkarlıq edincə Allah Təala da iman nəsib edib Allahı təsdiq edər və ONdan qorxub- yaxşı əməllər və ibadətlər edib, günahlardan da qaçar, beləcə iman sahibi olunca da cənnətə girər." Yenə o şəxs: "Cəhənnəm əməli nədir?" deyə soruşdu, Cənabı Peyğəmbər də: "yalandır, yalan danışmaqdır. Qul yalan danışınca fasiq olar, facir olar, haram və maasi (günah) işlər. Facir (günahkar), fasiq olunca neməti İlahiyyəni (Allahın nemətini) görə bilməz, tüğyan (təxribatçılıq) edər, küfranı nemət (neməti inkar) edər. Küfranı nemət edincə də cəhənnəmə girər."

• "Münafiqin əlaməti üçdür: Danışdığı vaxt yalan danışar; vəd etdiyində hulf edər (sözündən dönər), əmanət edilən şeyə xəyanət edər."

• "Yalanda xeyr yoxdur."

• "Müsəlmanda xainlik və yalan ola bilməz."

• Heç şübhə yox ki, düzgünlük yaxşılığa aparar. Yaxşılıq da cənnətə aparar. İnsan doğru söyləyə söyləyə Allah Qatında sıddiq (doğru sözlü) deyə yazılar. Yalançılıq pisə aparar. Pislik də cəhənnəmə aparar. İnsan yalan danışa-danışa Allah Qatında kezzab (çox yalançı) deyə yazılar.

• Allah Təalanın yəvmi qiyamətdə ən məbğuz məxluqu yalançı və qürurlulardır və bir də din qardaşlarına qarşı içlərində buğz saxlayanlardır, siz bunlara mülaki olsanız siz də onlar kimi davranın. Bunlar Allah və Rəsuluna itaətə çağırılsalar çox ağır davranarlar, şeytanın yoluna və əmrinə çağırılsalar tez razılıq verərlər.

Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) İslam Dini ilə Əlaqədar Sözləri

• Din asandır. Heç kim dinə qarşı şədid ola bilməz. Çünki dinə məğlub düşər. (Yəni, dinin asanlığına uyğunlaşmalı. Möhkəm tutum deyən aciz qalar.) Xətti hərəkətinizi istiqamətin, (hüduda) yaxın olun.

• Asanlaşdırın, çətinləşdirməyin. Müjdələyin, nifrət etdirməyin. Bir-birinizlə yaxşı dolanın, ixtilafa düşməyin."

Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) Qədərlə Əlaqədar Sözləri

• "Bir nəfsə təqdir edilmiş şey mütləq olar !"

• "Qul, xeyr və şəriylə, yaxşı və pisiylə qədərə inanmadıqca imanın halavetini tapa bilməz."

Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) Ölümlə Əlaqədar Sözləri

• "Ölümü ən çox zikr edən və özlərinə gəlməzdən əvvəl onun üçün ən yaxşı hazırlığı edənlərdir. Bunlar ağıllılardır."

Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) Cənnətlə Bağlı Sözləri

• ... Qadının boyundakı incilərin biri qərblə(Qərb) şərq(Şərq) arasını işıqlandırar... Başında olan tacların ən kiçik incisi də yenə şərqlə qərb arasını işıqlandırar.

• Bir kərpici gümüş, bir kərpici qızıl, suvağı iti qoxulu müşk, döşəməsi inci və yaqut, torpağı isə zəfəran olub, oraya girən xoşbəxt olar, ümidsiz olmaz, əbədi olar, ölməz...

• ... Cənnət tikililərinin bir kərpici qızıl, bir kərpici gümüş, suvağı müşk, çınqılı inci və yaqut, torpağı zəfərandır...

• Gurfələr (cənnət köşkləri) qırmızı, yaqut, yaşıl zəbərcət (zümrüd) və ağdır. Onlarda heç bir qüsur və ayıb yoxdur. Cənnət əhli bunlara, sizin göydə, şərq və qərbdəki parlaq ulduzlara baxdığınız kimi baxarlar...

• Cənnətdə elə köşklər vardır ki, içindəki çölü, çölü içindəkini görər...

• Cənnətdə gurfələr vardır. Çölü içindən, içi çölündən görünər.

• Cənnətdə bir köşk vardır. Ətrafı bürclər (hasar, qüllə), otluq, sularla çevrilidir. Beş min də qapısı vardır...

• Bir gün Rəsulullah, "Cənnətdə elə köşklər vardır ki, nə özünü yuxarıya bağlayacaq çəngəlləri, nə də altında dirəkləri vardır" buyurdu. Bunu dinləyən Səhabələr, "Ey Allahın Elçisi, o köşklərin əhli oraya necə girəcək?" deyə soruşdu. Rəsulullah (a. s. m.), "Onlar quşlar kimi uçaraq girəcəklər" buyurdu. Cənnətdə "Reyyan" deyilən çay vardır. Üzərində mərcandan şəhər qurulmuşdur. Onun qızıl və gümüşdən yetmiş min qapısı var. Bu, hamili Qurana məxsusdur.

• Cənnət tikililərin bir kərpici qızıl, bir kərpici gümüş, suvağı müşk, çınqılı inci və yaqut və torpağı da zəfərandır...

• Cənnətdə altından bir dirək və üzərində zəbərcəddən (zümrüd cinsindən parlaq, yaşıl, qiymətli daş) şəhərlər vardır ki, onlar cənnətə ulduzlar kimi işıq verərlər...

• Cənnətin içində incidən bir saray vardır. O sarayın içində qırmızı yaqutdan yetmiş ev vardır. Hər evin içində yaşıl zebercedden (zümrüd cinsindən parlaq, yaşıl, qiymətli bir daş) yetmiş ev vardır. Hər evin içində yetmiş taxt, hər taxt üzərində də hər rəngdən yetmiş yataq vardır. Hər evin içində yetmiş süfrə, hər süfrənin üzərində də yetmiş növ yemək vardır. Həmçinin hər evin içində yetmiş ədəd xidmətçi vardır...

• Şübhəsiz ki cənnət saraylarından bir sarayın içində yetmiş mənzil (yer, dünya, ev) var. Hər mənzildə, içərisinə girmək üçün yetmiş qapı, hər qapının da digərindən gələn qoxudan başqa cənnət qoxularından qoxu girər...

• Şübhəsiz ki, cənnətdə (mömin üçün) içi boşaldılmış bir tək incidən bir çadır vardır. Bu çadırın eni altmış mil (təxminən 100 km) məsafə genişliyindədir. Bunun hər küncündə (möminə məxsus) bəzi ev xalqı vardır ki onlar başqalarını (yəni bir-birlərini) görə bilməzlər. (Ancaq) Mömin onları gəzib ziyarət edər.

• Cənnətdə möminin yüksəkliyi altmış mil (təxminən 100 km) olan inci çadırı vardır.

• Genişliyi də elə (yəni altmış mildir). Orada möminin ailələri olacaq. Mömin onları bir-bir gəzəcək...

• Cənnət əhlindən dərəcəsi ən aşağı olanın səksən min xidmətçisi vardır. Onun üçün incidən, zəbərcəddən (zümrüd bənzəri qiymətli daş) və yaqutdan bir çadır qurular. Bu çadır, Cabiyedən San'a'ya qədər uzanan böyüklükdədir.

• Şübhəsiz cənnətdə bir bazar vardır ki, mələklər oranı ziyarət edərlər. Orada gözlərin mislini görmədiyi, qulaqların eşitmədiyi və ürəklərə gəlməyən nemətlər vardır. Ürəyimizin istədiyi hər şey bizə gətirilər. Lakin orada satılan və satın alınan heç bir şey yoxdur. O bazarda cənnət xalqının bəzisi digər bəzisi ilə qarşılaşar. Yüksək mənzil və mövqe sahibi mövqe baxımından özündən aşağı dərəcə olan kimsə ilə qarşılaşar. Onların içində hər hansı bir şeyi əskik olan kimsə yoxdur ki, qarşılaşdığının üzərinə gördüyü bəzək paltarlarından ötrü narahat olsun. Sözünün sonu gəlmədən üzərində daha gözəl bir paltar bürünər. Bu qətidir ki, cənnətdə heç kimin kədərlənməsi yoxdur.

• Şübhəsiz ki cənnətdə bir bazar vardır. Lakin orada heç bir şeyi satın almaq və heç bir şeyi satmaq yoxdur. Ancaq kişilər və qadınlar surət və şəkilləri vardır. Buna görə də orada hansı surətə girmək istəsə ona girəcək

• Şübhəsiz cənnətdə elə bazarlar var ki orada alver yoxdur. Lakin cənnət əhalisi oraya çatdığı zaman təzə və parlaq inci və müşk torpaq üzərinə söykənərək oturarlar. Dünyada olduqları kimi o cənnətlərdə tanış olarlar. Dünyada necə olduqlarını və Rəblərinə ibadətlərinin necə olduğunu, gecələri necə hidayətə səbəb olduqlarını, gündüzləri necə oruc tutduqlarını, dünyanın zənginliyi ilə kasıblığının necə olduğunu, ölümün necə olduğunu və ... necə cənnət əhalisindən olduqlarını danışıb müzakirə (və söhbət) edərlər.

• Sidretü'l-Münteha ağacının meyvəsindən hər bir meyvə yarılınca içindən yetmiş iki rəng və növ yemək çıxar ki orada o birisinə bənzəyən heç bir rəng və növ yoxdur.

• ... Cənnətin meyvəsindən qoparınca, yerinə yenisi bitər.

• Bir kəndli Ərəb, "Ey Allahın Elçisi cənnətin içində meyvə varmı?" deyə soruşdu. Rəsulullah: "Bəli, Tuba deyilən bir ağac var" buyurdu. O şəxs: "Ya Rəsulullah bizim ərazimizdəki hansı ağac ona bənzər?" dedi. Rəsulullah: "Sənin ərazindəki ağaclardan heç biri ona bənzəməz. Lakin sən heç Şama gəldinmi? Çünki orada qoz deyilən bir ağac var ki, bir gövdə üzərinə bitərək yuxarısı -yəni budaqları- yayılar. İşdə bu ağac Tuba ağacına bənzər" buyurdu. O şəxs: "Ya Rəsulullah, o ağacın dib gövdəsinin qalınlığı nə qədərdir?" dedi. Allahın Elçisi: "Sənin ev xalqının dəvələrindən beş yaşına çatan gənc bir dəvə yola çıxsa dibini gəzib əhatə edə bilməz də nəhayət qocalığından boynu qırılar" buyurdu. Kəndli Ərəb: "Cənnətdə üzüm varmı?" deyə təkrar soruşdu. Rəsulullah: "Bəli vardır" buyurdu. O şəxs: "O üzümün salxımının böyüklüyü nə qədərdir?" dedi. Rəsulu Əkrəm: "Alaca qarğanın heç dayanmadan bir aylıq uçub gedəcəyi məsafə qədər" buyurdu. O şəxs: "O üzümün dənələri(nin böyüklüyü) nə qədərdir?" dedi. Allahın Elçisi: "Böyük vedrə kimidir" buyurdu. O şəxs: "Ey Allahın Rəsulu, o üzüm dənəsi məni və ev xalqımı şübhəsiz doyurar" dedi. Rəsulullah: "Bəli səni və ev xalqını və qohumun əksəriyyətini doyurar. Cənnətin xurması ağacın dibindən budaqlarına doğru intizamlı şəkildə yığılmışdır. Meyvələri böyük testilər kimdir. Nə vaxt bir meyvə qoparılsa yerinə başqası gəlir. Cənnətin suyu çuxur olmayan yerlərdən axar. Cənnət üzümünün hər bir salxımı on iki ərşindir."

• Bir adam, "Ya Rəsulullah cənnətin içində xurma vardırmı? Çünki mən xurmanı sevirəm" deyə soruşdu. Rəsulullah: "Bəli vardır. ... cənnət xurmalarının altından budaqları vardır. Budaqlarının başları qızıldandır. Altından budaqları vardır. Aləmlərdən hər hansı bir kimsənin gördüyü paltarların ən gözəli kimi yarpaqları vardır. Altından xurma salxımları vardır. Xurma salxımlarının budağı da qızıldandır. Altından xurma dənəsinin dibində yapışıq pul kimi şeylər vardır. Böyük küplər kimi meyvələr var ki (onlar) köpükdən yumşaq, baldan şirindir."

• Cənnətdəki xurma ağacının budaqları qırmızı qızılıdır. Sapları yaşıl zümrüddür. Yarpaqları ipək kimidir. Meyvəsi qüllə kimi iri dənəli, qaymağdan yumşaq və çəyirdəksizdir.

• Cənnətdə xurma ağaclarının budaqları yaşıl zümrüddür. Budaqları qırmızı qızılıdır. Yarpaqları cənnət əhalisi üçün geyimdir. Onun bir qisimi qısa (iç) paltarları, bir qisimi də içi astarlı xarici paltarıdır. Cənnət xurmasının meyvəsi böyük təpsilər və vedrələr kimidir. Süddən daha ağ, baldan şirin, köpükdən yumşaqdır. İçində də çəyirdək yoxdur.

• Peyğəmbərimiz (s.ə.v.) bir qab əncir hədiyyə edilib ondan yeddi və səhabələrinə: "Bundan yeyin. Əgər mən bir meyvənin cənnətdən endiyini söyləsəm həmin meyvə bu əncirdir." buyurdu.

• Qarpızdan faydalanın və ona təzim (hörmət) edin. Çünki onun suyu cənnətdən, dadı da cənnət dadındandır... qarpız cənnət (meyvələrin)dəndir.

• Dünyada cənnət meyvəsinə bənzəyən şey ancaq banandır. Çünki Allah Təala (cənnətin yemişi haqqında), "Onun yemişləri davamlıdır", buyurmuşdur. Sən isə bananı, yaz və qış ilin hər mövsümündə tapa bilirsən.

• Cənnət xalqının yeməklərindən ən fəzilətlisi, ən gözəli ətdir. Aləmlərin Rəbbi olan Allaha həmd olsun.

• Cənnətdə sənin canın quş istəyəcək. Dərhal qızardılmış olaraq önünə gətirilib qoyulacaq.

• Cənnətdəki hurilər yaqut və mərcan kimidirlər. Adam onlardan birinin yüzünə baxar da, özünü onun yanağında, aynada gördüyündən daha aydın görər. Onların incilərinin ən ədnası (ən kiçik, ən əhəmiyyətsiz) şərq ilə qərbi işıqlandırar.

• Cənnət əhlinin bədəni tüksüz, üzü saqqalsız, gözləri sürməlidir, gənclikləri zail olmaz (tükənməz), paltarları köhnəlməz.

• ... Ona girən nemətə məzhər olar, əziyyət görməz, əbədiyyət qazanar, ölümlə qarşılaşmaz. Paltarı köhnəlməz, gəncliyi itməz.

• "Ya Rəsulullah! Allah Təalanın: 'İri gözlü hurilərdir' (Vaqiə Surəsi, 22) sözünü mənə izah et" dedim. "Onlar ağ bədənli, iri gözlü, qara quşun qanadları kimi sürməlidir" dedi. "Ya Rəsulullah! Allahın: 'sanki o qadınlar bir yaqut və mərcandır' (Rəhman Surəsi, 58) ayəsini izah et" dedim. "Onlar əl dəyməmiş sədəfdəki inci kimi gözəldirlər" dedi. "Ya Rəsulullah! Allahın: 'O cənnətlərdə yaxşı əxlaqlı gözəl qadınlar vardır' (Rəhman Surəsi, 70) ayəsini izah et" dedim. "Onlar çox gözəl xasiyyətli və gözəl yüzlüdürlər" buyurdu. "Ya Rəsulullah! Allahın: 'Onlar, toz qonmamış yumurta kimidirlər' (Saffat Surəsi, 49) ayəsini izah et" dedim. "Onlar yumurtanın pərdəsi kimi ağ və nazikdirlər" dedi. "Ya Rəsulullah! Allahın: 'Ərlərinə sevimli və bir-birlərinin yaşıdıdırlar' (Vaqiə Surəsi, 37) ayəsini söylə" dedim. "Onlar dünyada qoca, gözləri tutulmuş, saçları ağarmış və zəif olaraq ölmüşkən, Allah onları cənnətdə bakirə, ərlərinə sevimli, aşiq və bağlı, bir-birlərinin yaşıdı edəcək" buyurdu. "Ya Rəsulullah! Dünya qadınlarımı üstündür, yoxsa iri gözlü hurilərmi?" dedim. "Paltarın üzü astarından qiymətli olduğu kimi, dünya qadınları da hurilərdən üstündürlər" dedi. "Niyə ya Rəsulullah?" dedim, belə açıqladı: "Namazları, orucları və Allaha ibadətləri səbəbiylə Allah onların üzlərini nurlandırar, özlərinə ipək paltarlar geydirər. Onların bədənləri ağ, paltarları yaşıl, zinətləri sarı, buxurdanlıqları (tütsülükləri) inci və daraqları qızıldır. Onlar belə söyləyərlər: "Biz burada əbədi qalacağıq. Biz sevimli və xoşbəxtik. Əsla kədərlənib sıxılmarıq. Başqa aləmə köçmədən həmişə burada qalacağıq. Biz bu halımızdan məmnunuq və hər şeyə razıyıq. Heç kimə hirslənmirik. Nə xoşbəxt özlərinə yoldaş olduğumuz və bizə yoldaş olan kəslərə."

• ... Hurilərdən hər qadının üzərində yetmiş qat paltar vardır ki birinin rəngi digərində yoxdur. Həmçinin özünə digərində olmayan yetmiş növ rəngli qoxu verilər. Hurilərdən hər qadın üçün, inci ilə bəzənmiş qırmızı yaqutdan yetmiş taxt, hər taxt üstündə yetmiş döşək, hər döşək üzərində kreslo vardır. Hurilərdən hər qadın üçün ehtiyacı və xidməti üçün yetmiş min xidmətçi qız və yetmiş min xidmətçi kişi vardır. Hər xidmətçinin bərabərində, içində müxtəlif yemək olan altından nimçələr vardır ki, möminlərdən biri o birisində əvvəlki qabda tapa bilmədiyi dadı, ləzzəti tapar...

• Cənnət əhlinin bir bazarı vardır. Hər Cümə oraya gəlirlər. Şimal küləyi əsər, paltarlarını və üzünü oxşayar. Bunun təsiri ilə hüsün (gözəllik) və camalları (üz gözəlliyi) artar. Beləcə ailələrinə, daha da gözəlləşmiş olaraq dönərlər. Xanımları: "Vallah, bizdən ayrıldıqdan sonra sizin camal və gözəlliyiniz artmış!" deyərlər. Kişilər də: "Sizlər də Allaha and olsun, bizdən sonra çox daha gözəlləşmisiniz." deyərlər.

• ... Əgər cənnət əhli qadınlarından bir qadın yer əhlinə görünsəydi, dünyanı və içindəkiləri işıqlığa boğar və ikisinin arasını da gözəl qoxu ilə doldurardı...

• ... Orada böyük köşklər, geniş çaylar, bol və yetkin meyvələr, gözəl və dilbər qadınlar, əbədi bir çox və rəngli gözəl paltarlar vardır. Ora yüksək, gözəl və səlim yurdlardan parlaq həyat olan yerdir...

• ... Onların içində hər hansı bir şeyi əskik olan kimsə yoxdur ki, qarşılaşdığının üzərində gördüyü bəzək paltarlarından ötrü narahat olsun. Sözünün sonu gəlmədən üzərində daha gözəl paltar bürünər...

• ... Cənnətin geyimləri toxunmaz. Cənnətin meyvələri yarılar və ondan paltar çıxar...

• Cənnətdə xurma ağaclarının budaqları yaşıl zümrüddür. Budaqları qırmızı qızıldır. Yarpaqları cənnət əhalisi üçün geyiniləcək paltarlardır. Onun bir qisimi qısa (iç) paltarları, bir qisimi də içi astarlı xarici paltarlarıdır...

• ... Üzərində yetmiş qat paltarı olar. Ən aşağısı Tuba ağacından edilmiş, gəlincik çiçəyi kimi...

• Cənnətdə elə bir ağac var ki, bir süvari kölgəsində yetmiş, yaxud da yüz il gedər (də bitirə bilməz). O huld (əbədilik) ağacıdır... Cənnətdə bir ağac var ki, bir şəxs dörd yaşlı dişi dəvə balasına, yaxud da beş yaşlı dişi dəvəyə minmiş olsa da sonra ağacın dib tərəfindəki gövdəsini dönməyə başlasa hərəkət etdiyi yerə çatmadan dəvə qocalaraq əldən düşər... Onun təzə budaqları cənnət surlarının kənarındakılara çatmaqdadır. Cənnətdəki hər çay şübhəsiz o ağacın dibindən çıxmaqdadır...

• Cənnətdə bir ağac vardır ki, minikli şəxs yüz il kölgəsində getsə onu qət edə bilməz. İstəsəniz bu ayəni oxuyun: "Daimi kölgədədirlər, çağlayıb dayanan su başlarındadırlar."

• ... Tuba cənnətdə bir ağacdır. Böyüklüyü yüz illik yer tutar. Və cənnət paltarları da onun tumurcuqlarından düzələr.

• ... Cənnət ağaclarının dib gövdəsi inci və qızıl, yuxarısı da meyvədir.

• Cənnətdə heç bir ağac yoxdur ki gövdəsi qızıldan olmasın.

• Bu ağacların budaqları qurumaz, yarpaqları tökülməz, suyu itməz, meyvəsi tükənməz.

• Cənnət çayları, müşk dağlarının yaxud da müşk təpələrinin altından çıxar.

• Əhli cənnətin zinətləri, dəstəmaz suyunun çatdığı dəstəmaz yerlərini tapar.

• Cənnətdə qızıldan bir dirək və üzərində zəbərcəddən (zümrüd cinsindən parlaq, yaşıl, qiymətli daş) şəhərlər vardır ki, onlar cənnətə ulduzlar kimi işıq verərlər...

• Cənnətdə, ox qədər bir yer, Günəşin üzərinə doğulduğu və ya batdığı şeydən (dünyadan) daha xeyirlidir.

• Gümüş kərpicdən və qızıl kərpicdən! Suvağı da qoxulu müşk. Cənnətin çınqılları inci və yaqutdan, torpağı da zəfərandır...

• Sənə, ərşin altından, cənnət xəzinələrindən bir sözə dəlalət edimmi? Belə deyərsən: "La havle vela qüvvətə Mütləq Billah" (Allahdan başqa nə məhrum edəcək, və nə də edəcək bir qüvvət vardır.) O zaman Allah buyurar ki: "Qulum təslim oldu və salamatlıq tapdı.

• Əhli cənnətin ən aşağı dərəcəli olanının cənnətdəki mülkünü tamaşası (seyr etməsi, gəzməsi) iki min il sürər və bu mülkün ən uzaq hissəsini ən yaxını kimi görər...

• Əgər cənnətdə olan şeylərdən bir dırnaqlıq hissə görünsəydi yerlə göy arasını bəzəyə boğardı. Əgər cənnət əhlindən bir insan görünüb bilərziklərini göstərsəydi, Günəşin ulduzların işığına üstün gəldiyi kimi Günəşin işığına üstün gələrdi.

• Cənnətliklərin başlarında taclar vardır. Tacdakı tək inci, məşriq (Şərq) ilə məğrib (Qərb) arasını işıqlandırar.

Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) Gözəl Əxlaqla Bağlı Sözləri

• Ebü Hüreyrə radıyallahu ənhdən rəvayət edildiyinə görə Rəsulullah sallallahu əleyhi və səlləm belə buyurdu: "Özünü (birbaşa) maraqlandırmayan şeyi tərk etməsi, insanın yaxşı müsəlman olmağındandır."

• Rəvayətə görə, Nəbi Sallallahu əleyhi və səlləmə bir nəfər: Ya Rəsulullah! Mənə nəsihət buyur, xahiş etdi. Rəsulu Əkrəm: Qəzəblənmə buyurdu. Bunun üzərinə həmin insan, Rəsulu Əkrəmə təkrar- təkrar nəsihət etməsini xahiş etdi (hər dəfə) Rəsulu Əkrəm: Qəzəblənmə, buyurdu.

• Rəbbim mənə doqquz şey əmr etdi: Gizli halda da, aşkar halda da Allahdan qorxmamı, hirs və razılıq halında da ədalətli söz söyləməmi, yoxsulluqda da, zənginlikdə də qənaətcil olmağı, məndən ayrılanla da sılaı rəhm (dostluq) etməmi, məni məhrum edənə də verməmi, mənə zülm edəni bağışlamamı, susma halımın təfəkkür olmasını, danışma halımın zikr olmasını, baxışımın ibrət olmasını, bilinəni (doğru və gözəl olanı) əmr etməmi.

• Sənə zülm edəni bağışla. Sənə küsənə get, sənə pislik edənə yaxşılıq et. Əleyhinə də olsa haqqı söylə.

• Harada olursansa ol Allahdan çəkin və pisliyin arxasından yaxşılıq et, bu onu yox edər. İnsanlara yaxşı əxlaqla rəftar et.

• "İnsanlara gözəl əxlaqla rəftar et."

• Peyğəmbərimiz (s.ə.v.), Yəmənə göndərdiyi elçilərinə bunları tövsiyə etmişdir: "Sirkə balı pozduğu kimi, pis xasiyyət də əməli ifsad edər."

• Möminin şərəfi dini, zadəganlığı gözəl əxlaqı, mürüvvəti də ağılıdır.

• Rıfk (yumşaqlıq, mülayimlik) bir şeyə girdimi, onu mütləq gözəl edər, bir şeydən də çıxarıldımı, onu mütləq qüsurlu edər.

• " Allaha təqva və gözəl əxlaq." (Ən çox nəyin insanları cənnətə soxacağını soruşurlar.)

• Ruhumu qüdrət altında tutan Allaha and içərəm ki, cənnətə yalnız gözəl əxlaq sahibləri girər.

• Möminin mizanında ən çox təşkil edəcək şey gözəl əxlaqdır. Şübhəsiz ki, Allah Təala işi və sözü çirkin olan və həyasızca danışan kimsəni sevməz"

• İmanın kamalı, gözəl əxlaqladır.

• Gözəl əxlaq səhvləri əridər. Suyun buzu əritdiyi kimi. Pis əxlaq da əməli pozar. Sirkənin balı pozduğu kimi.

• "Sizlər insanları mallarınızla məmnun edə bilməzsiniz, onları gözəl üz və gözəl xasiyyətlə məmnun edərsiniz."

• "Allah Təala asanlıq göstərən və gülər üzlü insanı sevər."

• "Harada olursansa ol Allahdan çəkin və pisliyin arxasından yaxşılıq et, bu onu yox edər. İnsanlara yaxşı əxlaqla rəftar et."

• "Yeyin, sədəqə verin, geyinin. Lakin bunları edərkən israf və təkəbbür etməyin".

• "(Zarafat əsnasında da olsa) haqqdan başqa şey söyləməm."

• ...Abdullah ibn Ümid edər belə demişdir: Bir kimsə Peyğəmbərə (səv)a: Mən alver işlərində aldadılıram, dedi. Peyğəmbər də ona: "Sən bir şey almaq istədiyin zaman: (İslamda) aldatma yoxdur, de" buyurdu. Bundan sonra artıq o şəxs bu sözü söyləyər oldu.

• ...Ənəs min Malik (Radıyallahu anh)dan: Rəsulullahın (Sallallahu Əleyhi və Səlləm) belə buyurduğu rəvayət edilmişdir: "Sizin heç biriniz öz nəfsi üçün arzuladığını (din) qardaşı üçün də yaxud buyurdu ki, qonşusu üçün də - istəmədikcə (tam) iman etmiş olmaz."

• ... Cərir min Abdillah əl-Bəcəlidən (r.a.) rəvayət edildiyinə görə; Rəsulullah (s.ə.v.) belə buyurdu, demişdir: "Kim mülayim rəftar etməkdən məhrum olsa, xeyrdən məhrum olar.

• "... Abdullah min Əmr min əl-Asdan (r.a.) rəvayət edildiyinə görə; rəsulullah (s.ə.v.) belə buyurmuşdur. İslam dinini qəbul edən, çatacaq dərəcədə ruzisi verilən və buna qənaətkar olan kimsə şübhəsiz fəlah tapmışdır."

• ... Əmr min Şüaybın babası (Abdullah min Əmr min əl-As) (r.a.)dan rəvayət edildiyinə görə; Rəsulullah (s.ə.v.) belə buyurdu, demişdir: "İsraf və qürur qarışmadıqca yeyin, için, sədəqə verin və geyinin."

Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) Sevgi, Mərhəmət və Ədalətlə Əlaqədar Sözləri

• Rəsulullah (əleyhissalatu vəssalam) buyurdular ki: "Biriniz qardaşının əxlaqını (Allah üçün) sevirsə bunu özünə söyləsin.

• Sizə verməkdə olduğu nemətlərindən ötrü Allahı sevin, məni də Allah məni sevdiyi üçün sevin.

• Rəsulullah bir dəfə dua edərkən belə buyurdu: "Ya Rəbbi! Mənə Öz sevgini, sevdiklərinin sevgisini və məni Sənin sevginə yaxınlaşdıracaqların sevgisini nəsib et və Öz sevgini mənə hərarətdən, susuzluqdan yananların, soyuq suya qovuşmasını istəmələrindən sevimli et.

• Ürəyinin yumşalmasını istəyərsənmi? Yetimə mərhəmət et, onun başını tumarla və ona yediyindən yedirt. Ürəyin yumşalar.

• "Qardaşını gülər üzlə qarşılamağın, öz qabından qardaşının qabına su verməyin də marufdur."

• " Mömin insan, digər möminə qarşı divar kimidir, bir-birlərini möhkəmləndirərlər."

• Sizə verməkdə olduğu nemətlərindən ötrü Allahı sevin, məni də Allah məni sevdiyi üçün sevin.

• Allah uğrunda bir-birinə söhbət edən kəslər, Onun kölgəsindən başqa kölgə olmayan gündə, Onun Ərşi Alasının kölgəsindədirlər. Özlərinə nurdan kürsülər qurular. Onların Rəbləri ilə olan məclislərinə, Peyğəmbərlər, sıddıklar və şəhidlər bilə qibtə edərlər.

• "Mömin özü üçün sevdiyini qardaşı üçün də arzular."

• "Hədiyyələşin, bir-birinizi sevin. Bir-birinizə yemək hədiyyə edin. Bu, ruzinizdə genişlik hasil edər."

• "Ziyarətləşin, hədiyyələşin. Çünki ziyarət sevgini artırar, hədiyyə də ürəkdəki pis duyğuları söküb atar."

• "Bir-birinizi qısqanmayın, bir-birinizə kin tutmayın, bir-birinizə çirkin sözlər söyləməyin, bir-birinizə arxanızı dönməyin, kiminiz kiminizi arxasından çəkişdirməsin. Allahın qulları qardaşlar olun."

• "Sizdən əvvəlki cəmiyyətlərin dərdi sizə də bulaşdı: Həsəd və kin. Kin saxlamaq kökdən qazıyan şeydir. Allaha and içərəm ki, iman etmədikcə cənnətə girə bilməzsiniz. Bir-birinizi sevmədikcə iman etmiş olmazsınız. Sizə bir-birinizi sevəcəyiniz bir şeyi xəbər verim mi? Aranızda salamı yayın."

• Möminlər bir-birlərini sevən və xeyirlidir, evləri və bədənləri ayrı olsa da. Facirler isə bir-birlərini aldadandır. Evləri və bədənləri toplu olsa da. Və bir-birləri ilə mübarizə edərlər.

• Mərhəmət edin ki, mərhəmət olunasınız. Əfv edin ki, əfv olunasınız. Təəssüf, sözlə vaxt itirənlərə. Təəssüf günahlarına bilərək davam edib, bağışlanma istəməyənlərə.

• Asanlaşdırın, çətinləşdirməyin. Müjdələyin, nifrət etdirməyin. Bir-birinizlə yaxşı dolanın, ixtilafa düşməyin.

• Allah yoluna bir-birlərini sevənlər, ərşin kölgəsindən başqa kölgə olmayan o gündə, ərşin kölgəsindədirlər. Nurdan minbərlər üzərində. Onların məkanlarına Nəbilər və Sıddıklar gibtə edər.

• Allah yolunda söhbət edənlər, Ərşi Ala ətrafında yaqutdan kürsülər üzərində olar.

• "Sənə zülm edəni bağışla. Sənə küsənə get, sənə pislik edənə yaxşılıq et. Əleyhinə də olsa haqqı söylə."

• "Kasıbları sevin və onlara yaxın olun. Siz onları sevsəniz, Allah da sizi sevər. Siz onlara yaxın olsanız, Allah da sizə yaxın olar. Siz onları geydirsəniz, Allah da sizi geydirər. Siz onları yedirsəniz, Allah da sizi yedirər. Siz cömərd olun ki, Allah Təala da sizə qarşı cömərd olsun."

• "Zülmdən qaçın. Çünki zülm, qiyamət günü qaranlıqlar olacaq. Xəsislikdən də qaçının, çünki xəsislik, sizdən əvvəlkiləri həlak etmiş, onları bir-birlərinin qanlarını tökməyə, haramlarını halal hesab etməyə sövq etmişdir."

• Mömin alicənabdır və kərimdir (Hüsnü zənni səbəbilə aldanar). Facir isə hiyləgərdir.

• Mömin hər halında xeyr üzərindədir. Ruhu, Allaha həmd edərkən alınar.

• Mömin çiyinləri yumşaq kimsədir (yaxşı dolanandır). O din qardaşına rahatlıq verər. Münafiq isə uzaq dayanar və qardaşına çətinlik verər. Mömin salam verməkdə atılgandır. Münafiq isə gözləyər ki,öncə özünə versinlər.

• Yaxşılıq cənnət qapılarındandır. Və pis ölümü rədd edər. Yaxşılıq adı kimi yaxşıdır. Və dünyada yaxşıolan axirətdə də yaxşılıq əhli olar.

• "Ey insanlar diqqət yetirin! Rəbbiniz təkdir. Ərəbin, Ərəb olmayana, Ərəb olmayanın ərəbə, qaranın qırmızıya, qırmızının qaraya, təqvadan kənar, heç bir üstünlüyü yoxdur. Şübhəsiz Allah Təala qatında ən üstününüz, Allah Təaladan ən çox qorxanınızdır."

Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) Səbrlə Əlaqədar Sözləri

• "...Yanımda olan xeyrdən (yəni maldan) heç bir şeyi sizlərdən saxlamıram. Bu şübhəsiz ki, kim (istəməyib) iffətli qalmaq istəsə, Allah onu iffətli edər. Kim də səbr etməyə çalışsa, Allah ona da səbir lütf edər. Kim insanlardan müstağni olmaq istəsə, Allah onu müstağni edər. Sizlərə səbirdən daha xeyirli və səbirdən daha geniş heç bir keyfiyyət əsla verilməmişdir!" buyurdu.

• ... Sən, yəqin bir imanla, tam razılıqla Allah üçün çalışmağa müqtədir ola bilsənçalış; əgər buna müqtədir ola bilməsən, xoşuna gəlməyən şeydə səbir etməkdə çox xeyr var. Bunu da bil ki, nüsrət səbirlə birlikdə gəlir, qurtuluş da çətinliklə gəlir, çətinlikdə də asanlıq vardır, bir çətinlik iki asanlığa əsla qələbə çala bilməyəcək.

• Səbir imanın yarısı, dəqiq bilgi də imanın tamıdır.

• Həya zinətdir. Təqvada kərəmdir. Ən xeyirli minik də səbirdir. Çətinlik halında insanın müsibətinin bərtəraf olmasını Allahdan gözləmək ibadətdir.

• Möminin vəziyyəti nə qədər qəribədir. Çünki hər işi onun üçün xeyrdir. Bu vəziyyət, yalnız möminə xasdır, başqasına deyil: Ona məmnun olacağı bir şey gəlsə şükr edər, bu isə xeyrdir; bir zərər gəlsə səbr edər, bu da xeyrdir.

Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) Quran və Sünnə ilə Əlaqədar Sözləri

• Şübhəsiz ki, ən gözəl söz Allahın kitabıdır. Ən gözəl yol da Məhəmmədin (əleyhissalatu vəssəlləm) yoludur. İşlərin ən pisi də dinə zidd olaraq sonradan çıxarılandır.

• Hər çalışanda bir şövq mövcuddur, hər şövqün də bir sonu vardır. Kimin şövqünün sonu sünnəmdə qalsa doğru yoldadır. Kim də səhv edərsə (sünnəmin xaricində qalar) o da azmışdır."

• Ebü Rukayye Temim İbni Evs et-Darı radıyallahu ənhdən rəvayət edildiyinə görə, Nəbi sallallahu əleyhi və səlləm: "Din nəsihətdir" buyurdu. Biz özünə: Kimin üçün nəsihətdir? dedik. Peyğəmbərimiz: "Allah, Kitabı, Elçisi, möminlərin idarəçiləri və bütün müsəlmanlar üçün nəsihətdir" buyurdu.

• Sizin ən xeyirliniz Quranı öyrənən və öyrədənlərinizdir.

• Kim mənə itaət etsə, şübhəsiz ki Allaha itaət etmişdir. Kim də mənə üsyan etsə şübhəsiz ki, Allaha üsyan etmişdir.

• Quran, Allahın kəlamıdır. Elə isə Quran sahibi, Rəbbinin, qadağan etdiklərini etməmək surəti ilə ona təzim (hörmət) etsin.

• Kim ki, Quranı rəhbər etsə, Quran onu cənnətə aparar. Kim də etməsə onu da cəhənnəmə aparar.

• Ey qövmüm, ağır olun. Sizdən əvvəlki ümmətlər, bu etdiyiniz şeylə həlak oldu. Peyğəmbərlərinə qarşı ixtilafları səbəbi ilə və kitablarının bəzisini bəzisinə qarışdırmaları səbəbi ilə.

• Hz. Peyğəmbər (s.ə.v.), "sizə əmr etdiklərimi yerinə yetirin, qadağanlarımı da gücünüz çatdığı qədər tərk edin" buyurmuşdur.

• Peyğəmbərimiz (s.ə.v.) sünnəsinə uyğun davranılması əmr etdiyi kimi, öz səhabələrinə də uyğun davranılmasını əmr buyurmuşdur: "İçinizdə məndən sonra yaşayanlar bir çox ayrılıqlara şahid olacaq. Sizə sünnəmi, hidayətə çatdırılmış, doğru yolu tapmış xəlifələrimin sünnəsini (yolunu) tövsiyə edirəm. Ona sıx sarılın, sanki dişlərinizlə yapışın, sonradan çıxacaq şeylərdən çəkinin. Çünki hər uydurma bidət, hər bidət pozğunluqdur."

• "Ümmətimin fəsad zamanında, unudulmuş sünnələrimdən birini canlandırana yüz şəhid savabı verilər"

• Sizə iki şey buraxıram. Bunlara uyğun gəldiyiniz müddətcə əsla azmazsınız: Allahın Kitabı və Rəsulunun sünnəsi.

• "Kim ki Quranı rəhbər etsə, Quran onu Cənnətə aparar. Kim də etməsə onu da Cəhənnəmə aparar."

Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) Dua ilə Əlaqədar Sözləri

• Peyğəmbərimiz Allaha özünə gözəl əxlaq və yaxşı xasiyyət verməsi üçün dua etdiyi belə ifadə edilir: "Allahım! Yaradılışımı və əxlaqımı gözəlləşdir. İlahi! Məni əxlaqın pisliklərindən uzaqlaşdır."

• ... Bir şey istəyincə Allahdan istə. Kömək tələb edəcəksənsə Allahdan kömək dilə. Çünki qullar, Allahın yazmadığı bir məsələdə sənə faydalı olmaq üçün bir yerə gəlsələr, bu faydaya müqtədir ola bilməzlər. Allahın yazmadığı bir zərəri sənə vermək üçün bir yerə gəlsələr, buna da müqtədir ola bilməzlər.

• Razılıqdan əmin olaraq Allaha dua edin.

• Dua ibadətdən ibarətdir. Allah buyurur ki: "Mənə dua edin, Mən sizə razılıq edim"

• Dua, möminin silahıdır və dinin dirəyidir. Göylərin və yerin nurudur.

• Əbu Musa əl-Eşaridən belə nəql etdi: Peyğəmbər (səv) bu dua ilə dua ederdi: "Ey Rəbbim! Mənim günahımı, məlumatsızlığımı, hər işimdə israfımı və məndən daha yaxşı bilməkdə olduğun qüsurlarımı bağışla! Ya Allah! Mənim səhvlərimi, qəsdən və məlumatsızlıqdan etdiklərimi, zarafatlarımı bağışlama! Bunların hamısı məndə var. Ya Allah! Əvvəlcədən etdiyim, sonradan edəcəyim; gizlətdiyim, ortaya çıxardığım bütün günahlarımı Sən bağışlama! Önə keçirən ancaq Sənsən, sonraya buraxan da ancaq Sənsən. Sən hər şeyə gücü çatansan!)".

• " Ey ürəkləri təsbit edən Rəbbimiz ! Ürəklərimizi dinin üzərinə təsbit et."

Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) Orucla Əlaqədar Sözləri

• Kim, fəzilətinə inanaraq və qarşılığını Allahdan gözləyərək ramazan orucunu tutarsa, keçmiş günahları bağışlanar.

• Əziz və cəlil olan Allah "İnsanın oruc xaricində hər əməli özü üçündür. Oruc mənim üçündür, mükafatını da mən verəcəyəm". Oruc qalxandır. Biriniz oruc tutduğu gün pis söz söyləməsin və döyüşməsin. Əgər biri onu söyərsə: 'Mən orucluyam' desin. Oruclunun rahatlayacağı iki sevinc anı vardır: Biri, iftar etdiyi zaman, digəri də orucunun savabıyla Rəbbinə qovuşduğu andır."

Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) Təmizliklə Əlaqədar Sözləri

• Müsəlmanlıq təmizdir, çirksizdir. Siz də təmiz olun, təmizlənin, Çünki cənnətə təmizlər girər.

• Cabir izah edər: "Peyğəmbər sallallahu 'əleyhi və səlləm buyurdu ki: "Hilal etmək dişləri təmizləyər, pak edər, diblərini sağlamlaşdırar və ağız qoxusunu gözəl edər."

• Şübhə yox ki, Uca Allah təmizdir, təmizliyi sevər. İkramı boldur, ikramı sevər. Cömərddir, cömərdliyi sevər. Artıq evlərinizin ətrafını təmiz saxalayın.

• Mənim ümmətim qiyamət günündə üzləri parlaq, əlləri və ayaqları nurlu olaraq qalxacaqdır. Hər kəs gücünün çatdığı qədər bu parlaqlığı artırsın.

Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) Ailə ilə Əlaqədar Sözləri

• "... (Abdullah) min Abbasdan (r.a.) rəvayət edildiyinə görə: Rəsulullah (s.ə.v.) belə buyurdu: "Sizin ən xeyirli olanınız, ailəsinə ən yaxşı olanınızdır. Mən də ailəmə yaxşı olanam."

• "Allahdan qorxun. Uşaqlarınızın sizə itaətli olmalarını istədiyiniz qədər siz də onların arasında ədalətlə davranın."

• "Bir ata uşağına gözəl əxlaqdan daha üstün miras buraxa bilməz."

• "Uşaqlarınıza ikram edin və tərbiyələrini gözəl edin..."

• "Ən yetkin imana sahib mömin xasiyyəti ən gözəl və ailəsinə qarşı ən nəzakətli, lütfkar olanıdır."

• "Ən xeyirliniz, xanımlarına ən xeyirli olanınızdır. Mən xanımlarına qarşı sizlərin ən yaxşısıyam."

Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) Dünya Ehtirasını Tərk Etməklə Əlaqədar Sözləri

• Malı yığıb xərcləmə barəsində xəsis davranma ki, Allah ruzisini səndən kəsər, saxlayıb əlində infak etmədən tutma ki, Allah da səndən alar.

• Zənginlik, mal və mülkün çoxluğundan deyil, lakin zənginlik qəlb zənginliyidir.

• ... Ata Əbi Rebah belə demişdir: Mən ibn Abbasdan eşitdim, belə deyirdi: Mən Peyğəmbər(səv)dən eşitdim, belə buyururdu: "Adəm oğulunun iki vadi dolusu malı olsa, şübhəsiz üçüncüsünü istəyər. Adəm oğulunun iç boşluğunu (tamahını) torpaqdan başqa şey doldura bilməz. Allah (tamahdan) tövbə edən insanın tövbəsini qəbul edər".

• ... Mən Abdullah ibnu'z Zubeyrdən Məkkədə minbər üzərində xütbə oxuyarkən eşitdim; o belə deyirdi: - Ey insanlar! Peyğəmbər (səv) belə buyurdu: "Əgər Adəm oğluna qızıl dolu vadi verilsəydi, o özünə ikinci vadi verilməsini arzu edərdi. Əgər özünə ikinci vadi verilsə, üçüncüsünü istəyərdi. Adəm oğulunun iç boşluğunu ancaq torpaq örtər. Allah da (tamahdan) tövbə edən kimsənin tövbəsini qəbul edər".

• "... (Abdullah) min Abbasdan (r.a.) rəvayət edildiyinə görə: Rəsulullah (s.ə.v.) belə buyurdu: "Sizin ən xeyirli olanınız, ailəsinə ən yaxşı olanınızdır. Mən də ailəmə yaxşı olanam."

• Hakim ibn Hızam belə demişdir: Mən Peyğəmbər(səv)dən istədim; O da mənə verdi. Sonra yenə istədim, O da mənə verdi sonra yenə istədim, yenə verdi. Bundan sonra: "Bu mal." Buyurdu. Peyğəmbər (səv) mənə: "Ya Hakim! Şübhəsiz bu mal yaşıldır, şirindir. Hər kim bu malı nəfs gözəlliyi ilə tamahsız olaraq götürsə, o mal özü üçün bərəkətli olar. Kim də bunu nəfs düşkünlüyü ilə, tamahla götürsə, mal alan üçün bərəkətli olmaz. O tamahkar adam yeyib də heç doymayan (it aclığı xəstəliyinə tutulmuş) şəxs kimi olar. Yüksək əl, alçaq əldən xeyirlidir!" buyurdu.

Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) Gözəl Söz Söyləməklə Əlaqədar Sözləri

• Əbu Hureyre, Peyğəmbər (səv)dən, "Gözəl və xoş söz sədəqədir" buyurduğunu nəql etmişdir.

• ... Adiyy ibn Xəttim belə demişdir: Peyğəmbər (səv) atəşi zikr etdi, ondan Allaha sığındı və üzünü ondan çevirdi. Sonra yenə atəşi, yəni cəhənnəmi zikr etdi, ondan sığındı və üzünü çevirdi.. "Sizlər tək xurmanın yarısı ilə, bunu da tapa bilməyən gözəl sözlə də olsa atəşdən qorunun" buyurdu.

• Ebu Hureyre, Rəsulullah (səv) belə buyurarkən eşitmişdir: "Qul bəzən içində nə olduğu müəyyən olmayan (yəni pisliyini və nə sabit olacağını düşünmədən) bir söz söyləyər və o söz səbəbindən atəşin içində, günəşin doğulduğu yer ilə batdığı yer arasında daha uzaq bir dərinliyə batıb gedər!".

• "... Əbu Hüreyrədən (r.a.) rəvayət edildiyinə görə: Rəsulullah (s.ə.v.) belə buyurdu, demişdir: "Birinizin oruc günü olduğu zaman əsla çirkin söz söyləməsin. Və cahillik etməsin. Əgər bir kimsə ona qarşı cahilcə davransa "Mən orucluyam" desin.'"

• "... İbni Ömərdən (r.a.) rəvayət edildiyinə görə; Rəsulullah (s.ə.v.) belə buyurdu demişdir: Bir (mömin) qulun sırf Allah rizasını tələb etmək üçün udduğu hirs qurtumundan Allah qatında savab baxımından daha böyük qurtum yoxdur."

Peyğəmbərimizin (s.ə.v.) Bərabərliklə Əlaqədar Sözləri

• Peyğəmbərimiz (s.ə.v.) insanları irqə və rəngə görə qiymətləndirmə anlayışının bəsitliyi üzərində dayanmış və Vida Xütbəsində ərəb qövmünə xitab olaraq belə söyləmişdir: Soylarla öyünülməz. Ərəblər, ərəb olduqlarından əcəmlərdən, əcəmlər də, əcəm olduqlarından ərəblərdən üstün sayıla bilməzlər. Çünki Allah Qatında ən uca olanınız, ona qarşı gəlməkdən ən çox qaçınanınızdır (ən təqvalınız). Ey insanlar diqqət yetirin! Rəbbiniz təkdir. Ərəbin, ərəb olmayana, ərəb olmayanın ərəbə, qaranın qırmızıya, qırmızının qaraya, təqvadan kənar, heç bir üstünlüyü yoxdur. Şübhəsiz Allah Təala Qatında ən üstününüz, Allah Təaladan ən çox qorxanınızdır.

• Sizin bu soyunuz heç kimə üstünlük və qürur göstərməyə səbəb olacaq şey deyil. (Ey insanlar)! Hamınız Adəmin övladlarısınız. Hamınız bir-birinə bərabər buğda dənələri kimidir. Halbuki, heç kimin heç kimə qarşı din və təqva müstəsna olmaqla üstünlüyü yoxdur. İnsana pis olması üçün- başqalarını tənqid etməsi, kiçik görməsi, xəsis, pis xasiyyətli, həddi aşmış olması yetər.